1930
[ 1/1/1930 - 01:00 ]  By Atin  anadolu@atin.org

12 Ağustos 1930: Çok partili sisteme geçiş yönünde yeni adım: Fethi Okyar başkanlığında Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

12 Ocak 1930: Cumhuriyet Gazetesi’nin düzenlediği ‘Türkiye Güzellik Kraliçesi’ yarışmasını Mübeccel Namık Hanım kazandı.

 

30 Ocak 1930: Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti (Ulusal Ekonomi ve Araştırma Kurumu) kuruldu.

 

01 Şubat 1930: Kayseri-Şarkışla Demiryolu işletmeye açıldı. (30 Ağustos'ta : Ankara-Kayseri-Sivas Demiryolunu İsmet (İnönü) Sivas'ta açtı.)

 

01 Şubat 1930: T.B.M.M. 'nde "İstatistik Umum Müdürlüğünün Vazife ve Selahiyetleri Hakkında Kanun" kabul edildi. (1962'de Devlet İstatistik Enstitüsü'ne dönüştürülmüştür.)

 

20 Şubat 1930: Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu kabul edildi.

31 Mart 1930: Afet (İnan) Hanım, partiye yazılan ilk kadın üye oldu.

 

03 Nisan 1930: Türk kadınına seçme ve seçilme hakkını da tanıyan "Belediye Kanunu" T.B.M.M'nde kabul edildi.

 

22 Nisan 1930: Ankara'da Sanayi Kongresi toplandı.

 

24 Nisan 1930: T.B.M.M'nde "Umumi Hıfzısıhha Kanunu" kabul edildi.

 

29 Nisan 1930: İlk Türk Kadın Yargıçlar (Nezahet (Güreli), Beyhan Hanım) Asliye Mahkemesi üyeliğine atandı.

 

22 Mayıs 1930: Gazi Mustafa Kemal'e T.B.M.M'nce altın bir alfabe levhası sunuldu. (Bu Levha, Anıt-Kabir müzesindedir.)

 

22 Mayıs 1930: T.B.M.M'de "Askeri Ceza Kanunu" kabul edildi.

 

09 Haziran 1930: T.B.M.M'de "Tütün İnhisarı Kanunu" kabul edildi.

11 Haziran 1930: T.B.M.M'de "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu" kabul edildi. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası kuruldu.

 

20 Haziran 1930: İran sınırını geçen eşkiyanın dürtüsü ile Ziylan bucağında gericilik hareketi başladı. (1930 Doğu Ayaklanması)

 

18 Temmuz 1930: Ankara Etnografya Müzesi halka açıldı.

 

30 Temmuz 1930: İlk Şampiyona - Montevideo'da yapılan ilk dünya futbol şampiyonasını Uruguay kazandı.

12 Ağustos 1930: Çok partili sisteme geçiş yönünde yeni adım - Fethi Okyar başkanlığında Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

 

7-14 Eylül 1930: Ağrı Ayaklanması Ağrı'da başlayan ayrılıkçı kürt isyanı bastırıldı.

 

17 Eylül 1930: Türkiye-Lituanya Dostluk Antlaşması Moskova'da imzalandı.

 

29 Eylül 1930: Adana'da "Ahali Cumhuriyet Fırkası" kuruldu. (Abdülkadir Kemali Öğütçü 29 Eylül'de, Edirne'de "Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi Fırkası'nın kurulmasına izin verilmedi)

05 Ekim 1930: Zeplin İnfilakı - Dünyanın en büyük hava gemisi Zeplin R.101 havada infilak etti. 44 kişi öldü. Bu olaydan sonra Zeplin'lerin üretimi durdu.

 

26 Ekim 1930: Yunanistan Başbakanı Eleutherios Venizelos, Türkiye'ye geldi.

27 Ekim 1930: Yunan Başbakanı Eleftherios Venizelos (1864-1936), Ankara'da Atatürk'ü ziyaret etti.

 

17 Kasım 1930: SCF'nin feshi - Ömrü 4 ay süren Serbest Cumhuriyet Fırkası ülkede demokrasi için henüz şartların oluşmadığı gözönüne alınarak, kendi kendini feshetti.

23 Aralık 1930: Menemen'de yedek subaylığını yapmakta olan öğretmen Kubilay, Nakşibendi tarikatına mensup gericiler tarafından öldürüldü. Nakşibendi tarikatına bağlı Derviş Mehmedi tarafından gerici bir ayaklanma tertiplendi. Bir manga askeriyle gericilerin üzerine yürüyen asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay şehit edildi. Başı bir kazığa geçirilerek caddelerde dolaştırıldı. İsyan, askeri birliklerce hemen bastırıldı. Derviş Mehmedi ve arkadaşları öldürüldü. Yakalanan diğerleri Orgeneral Mustafa Muğlalı başkanlığındaki mahkemede ayrıca ölüm cezasına çarptırıldı. Yargılanan 28 kişi Divan-ı Harp kararıyla idam edildi.

23 Aralık 1930: Türkiye ile Yunanistan arasında, nüfus mübadelesi gerçekleştirildi.

23 Aralık 1930: Bolşevik Devrimi’nin Stalin’le anlaşamayan önemli ismi Leon Troçki [Leon Trotsky] (1879-1940) İstanbul’a geldi.

 

25 Aralık 1930: Milli Müdafaa Vekili Mustafa Abdülhalik Reda’nın görevi sona erdi. Yerine Aziz Zekai Apaydın atandı. Maliye Vekili Mehmet Şükrü Saraçoğlu’nun görevi sona erdi. Yerine Mustafa Abdülhalik Renda atandı.

 

29 Aralık 1930: Nafıa Vekili Aziz Zekai Apaydın’ın görev süresi doldu. Yerine Hilmi Uran atandı.