1926
[ 1/1/1926 - 01:00 ]  By Atin  anadolu@atin.org

01 Ocak 1926: Gece yarısından itibaren uluslararası takvim ve saati kullanmaya başladık.

 

1926: TV keşfedildi - Dünyanın ilk TV'si İskoç L. Baird tarfından yapıldı. Ancak gelişmesi yüzyılın ikinci yarısına kaldı.

 

1926: Darülbedayi. İstanbul şehir tiyatrolarının atası "Darülbedayi" kurumlaştı. 1934'te ismi "İstanbul Şehir Tiyatroları" olarak değişti.

 

1926: İlk Sıvı yakıtlı roket - Dr. Robert H. Goddard (1882-1945) tarafından yapılan ilk sıvı yakıtlı roketin gelişmesi 2. Dünya savaşı yıllarına kaldı.

 

01 Ocak 1926:  Gece yarısından itibaren uluslararası takvim ve saati kullanmaya başladık.

 

04 Şubat 1926: İskilipli Atıf Hoca'nın idamı "Frenk Mukallitliği ve Şapka" adlı risalenin yazarı İskilipli Atıf Hoca'nın idamı Ankara İstiklal Mahkemesi kararına göre gerçekleştirildi.

MAH Amblemleri

06 Ocak 1926 : Millî Emniyet Hizmeti (M.E.H./MAH) Riyâseti' nin Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı olarak kuruluşu. (MİT Tarihçesi)

Albay Walter Nicolai (1873-1934 veya 1947)

Ocak (Sonu) 1926 : Albay Walther Nicolai'ın (1873-1934 veya 1947) Ankara'ya gelişi.  (MİT Tarihçesi)

 

Şubat (Başı) 1926 : Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti'nin Dış İstihbarat Bölümü'nü kurma çalışmalarının başlaması. (MİT Tarihçesi)

 

15 Şubat 1926 : Mustafa Kemal (Atatürk)'e karşı düzenlenen İzmir Suikasti'nin ortaya çıkarılması. (MİT Tarihçesi)

 

17 Şubat 1926: Medeni Kanunun Kabulü - Türk Medeni Kanunu kabul edildi. Medeni nikah esası resmen yürürlüğe girdi. Bu süreç kadınlar lehine bazı hukuki düzenlemeleri beraberinde getirdi.

 

18 Şubat 1926 : İzmir Suikasti'ni müteakip Atatürk'ün, "Benim naçiz vücudum birgün elbet toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet pâyidar kalacaktır." sözlerini ifade etmesi. (MİT Tarihçesi)

 

01 Mart 1926: Ceza Kanunun kabulü.

15 Mart 1926: Vahidettin öldü Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet Vahidettin San Remo'da vefat etti.

 

24 Mart 1926: Türkiye'de petrol arama ve işletilmesinin devletçe yönetilmesini öngören kanun TBMM'de kabul edildi.

 

01 Nisan 1926: İstanbul Borsası, Bahçekapı'daki 4. Vakıf Han'a taşındı.

 

19 Nisan 1926: Tayyare Piyangosu Cumhuriyetin ilk "Tayyare Piyangosu" tertiplendi. İkramiye miktarı 7.500.000 lira idi.

25 Nisan 1926: Pehlevi hükümdarlığı - İran'da Rıza Han Pehlevi kendisini "Şah" ilan etti.

 

03 Mayıs 1926: Devlet İstatistik Umum Müdürlüğü kuruldu.

 

16 Mayıs 1926: Son Osmanlı padişahı Vahdettin, San Remo'da öldü.

05 Haziran 1926: Türkiye, İngiltere ve Irak’la, Musul ve sınır sorunları üzerinde anlaşmaya vardı. Musul Türkiye sınırları dışında kaldı. Musul vilayeti Misak-ı Milli'ye göre önceleri Türkiye sınırlarındaydı. Ancak Mudanya Mütarekesi imzalandığında Musul halen İngiliz işgalinde görünüyordu. Sorun Lozan'da da çözülemeyince sonunda konuyu Milletler Cemiyeti'nin çözmesi kararlaştırıldı. Milletler Cemiyeti'nin bağlayıcı kararına göre Musul Irak toprakları içinde bırakıldı. Türkiye sadece 25 yıl boyunca Musul Petrolleri'nden %10 pay aldı.

 

12 Haziran 1926: Genç Türkiye Cumhuriyeti'ni Avrupalılara tanıtmak amacıyla 'yüzer sergi' haline dönüştürülen Karadeniz Gemisi İstanbul'dan hareket etti. İsveç'e kadar gidip dönecek olan gemide yerli ürünler ve çeşitli sanat eserlerinin sergileneceği ve geminin uğradığı limanlarda halkın ziyaretine açılacağı açıklandı.

 

16 Haziran 1926: Mustafa Kemal Atatürk'ün İzmir'e yapacağı seyahati fırsat bilen eski ittihatçılar Mustafa Kemal Atatürk'e karşı bir suikast hazırladılar. Ziya Hurşit ve adamları Mustafa Kemal Atatürk'e Gaffarzade Oteli yakınında silah ve bombalarla saldıracaklardı. Ancak suikastçilerin Sakız adasına kaçmasını sağlayacak motorcu Şevki korkuya kapılıp, durumu Vali Kazım Dirik'e bildirecek ve aralarında birçok ünlü ismin de bulunduğu suikastçiler tutuklanıp, yargılanacaklardı. Bunların önderleri idam edildi. Böylelikle eski İttihat Terakki geleneğinin son kadrolarıyla da hesaplaşılmış oluyordu.

 

16 Haziran 1926 : M.E.H./MAH mensuplarının İstihbarat Kursu için Almanya'ya gidişleri. (MİT Tarihçesi)

 

20 Haziran 1926: İzmir Suikasti ile ilgili olarak aralarında Kazım Karabekir'in de bulunduğu geniş çaplı tutuklamalar yapıldı.

İzmir Suikastının elebaşlarından Ziya Hurşit ve arkadaşları İstiklal Mahkemesinde yargılanıyor.

22 Haziran 1926: Kazım (Karabekir) Paşa, İzmir suikastı sanığı olarak tutuklandı.

 

01 Temmuz 1926: Kabotaj Kanunu Türk deniz taşımacılığındaki hükümranlık haklarını düzenleyen kanun onaylandı.

 

10 Temmuz 1926 : İstihbarat Kursu gören M.E.H./MAH mensuplarının İstanbul'a dönüşleri. (MİT Tarihçesi)

 

13 Temmuz 1926: İzmir Suikasti karara bağlandı. Suçlu bulunanlar ölüm cezasına çarptırıldı.

23 Ağustos1926: Rudolph Valentino öldü - Dönemin en popüler artistlerinden Rudolph Valentino (1895-1926) öldü.

 

15 Eylül 1926 : M.E.H./MAH mensuplarına İstanbul ve Ankara' da verilen İstihbarat Konferansları'nın başlaması. (MİT Tarihçesi)

 

26 Eylül 1926: İstanbul’da ‘Yıldız Gazinosu’ açıldı

 

Ekim 1926 : Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti'nde yapılanma çalışmalarının başlatılması. (MİT Tarihçesi)

04 Ekim 1926: TBMM tarafından kabul edilen, aile ve toplum yaşamına köklü değişiklikler getiren Medeni Kanun, Borçlar Kanunu ve  Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi.

 

12 Ekim 1926: Lotus’ davasına ait Türk-Fransız karar anlaşmazlığı, Cenevre Uluslararası Mahkeme’ye götürüldü.

 

Kasım 1926 : M.E.H./MAH Riyâseti'nin Ulus'da Hacı Bayram Camii civarındaki Şehit Keskin Sokak, 14 Numaralı binaya taşınması. (MİT Tarihçesi)

 

15 Kasım 1926 : M.E.H./MAH mensuplarına İstanbul ve Ankara'da verilen İstihbarat Konferansları'nın bitişi ve yapılanma çalışmalarının sürdürülmesi. (MİT Tarihçesi)

26 Kasım 1926: Türkiye'nin ilk şeker fabrikası Alpullu'da faaliyetine başladı.

 

Kasım (Sonu) 1926 : M.E.H./MAH'ın İç ve Dış İstihbarat Bölümleri'nin faaliyete geçmesi, yurt dışında Viyana, Tahran ve Kahire'de Temsilcilikler'in açılması. (MİT Tarihçesi)

 

05 Aralık 1926: Claude Manet öldü - Fransız ressam Claude Manet öldü.

 

19 Aralık 1926 : M.E.H./MAH Riyâseti'nin kararnâme İle Başbakanlığa bağlanması. (MİT Tarihçesi)

Şükrü Âli Ögel (1886-1973) 25 Aralık 1926: Yarbay Şükrü Âli Ögel (1886-1973), ilk Reisi olarak, Millî Emniyet Hizmeti Reisliğine tayin oldu. 1886 yılında İstanbul'da doğan Şükrü Âli ÖGEL, Harp Okulu mezunu olup, 13 Ağustos 1909 tarihinde Teğmen olarak orduya katılmış ve Millî Mücadele'de Batı Cephesi Kurmay Heyeti'nde bulunmuştur. Cumhuriyet döneminde, 1925-1926 yıllarında İstanbul'da Boğazlar Komisyonu'nda görev almış, Millî Emniyet Hizmeti Riyâseti'nin kuruluş çalışmalarını yönlendirmiş ve 25 Aralık 1926 tarihli Hükümet Kararnâmesi ile Kurmay Yarbay olarak Millî Emniyet Hizmeti Reisliği'ne tayin edilmiştir. 1941'e kadar Millî Emniyet Hizmeti Reisliğinde kalan Şükrü Âli Ögel 3 Ağustos 1928'de Kurmay Albay rütbesine yükseltilmiş, 22 Aralık 1936'da Reislik görevi uhdesinde kalmak üzere Tuğbay (Albay) rütbesinden Türk Silâhlı Kuvvetleri'nden emekli olmuş ve şair Abdülhak Hamit TARHAN'ın 13 Nisan 1937'de vefatı ile boşalan Milletvekilliği'ne 25 Mayıs 1937'de seçilerek, 5, 6 ve 7. Dönem İstanbul Milletvekili olarak TBMM'de bulunmuştur. Fransızca ve Rusça bilen Şükrü Âli ÖGEL, 25 Mayıs 1937-07 Temmuz 1941 tarihleri arasında, hem Milletvekili, hem de Başbakanlığın tensibiyle Teşkilât Reisi olarak her iki görevi birlikte yürütmüştür. Dönemin Başbakanı Refik Saydam ile prensip anlaşmazlıkları sebebiyle, 7 Temmuz 1941 tarihinde Reislik görevinden istifa eden Şükrü Âli ÖGEL, 1 Haziran 1973'de vefat etmiştir. (MİT Tarihçesi)

 

25 Aralık1926: Hirohito imparator - Japonya'da Hirohito imparaor oldu.

 

29 Aralık 1926: Rilke öldü - Avusturyalı şair Rainer Maria Rilke öldü.